In een wereld waar koffie een belangrijk moment van de dag is voor veel mensen, hebben we inmiddels vele verschillende koffiespecialiteiten ontwikkeld. Iedere koffiespecialiteit brengt weer zijn eigen charmes met zich mee. Voor de ene is een sterk kopje espresso het ideale kopje koffie, voor de andere een zoete latte macchiatto met kastanjesiroop. Om jou inspiratie te geven, maar ook om uit te leggen wat nu het verschil is tussen de verschillende kopjes koffie, zetten we alle specialiteiten voor je op een rij.
De verschillende koffiespecialiteiten reizen de pan uit. Tegenwoordig is er niet alleen keuze uit een espresso en een ‘gewone’ koffie, maar uit een variëteit van verschillende soorten koffie, ieder met zijn eigen bereidingswijze. Elke soort koffie heeft zijn eigen verhaal en smaak. We zetten de verschillende koffiespecialiteiten voor je op een rij.
ESPRESSO DOPPIO
100 ml water, dubbele espresso, sterke koffie
Een espresso doppio is vergelijkbaar met een ‘traditionele’ espresso behalve dat je hier tweemaal zoveel espresso schenkt. Dit is ook op basis van tweemaal zoveel bonen, en behoeft dus ongeveer 14 gram koffiebonen van medium tot sterke sterkte. Het wordt ook wel de ‘dubbele espresso’ genoemd. De smaak is dus even sterk als een espresso, de donkerbruine kleur en goudbruine crèmelaag zijn hetzelfde. Het enige verschil is de hoeveelheid welke is verdubbeld.
ESPRESSO MACCHIATO
50 ml water, espresso, sterke koffie met een scheutje melk
Een espresso machiatto is een espresso zoals hierboven beschreven, maar dan met een beetje melk. Dit behoeft niet veel melk. De melk moet het kopje vullen, maar zeker niet te overheersend zijn. Zo blijf je de espresso voldoende proeven. Het is aan te raden bij deze variant een sterkte koffieboon te kiezen zodat de espressosmaak voldoende aanwezig blijft.
RISTRETTO
30 ml water, sterke koffie
Ook deze koffiespecialiteit behoeft slechts koffiebonen. Hiervoor heeft men ongeveer 7 gram koffiebonen nodig, evenals de espresso. De koffiebonen zijn medium tot sterk gebrand. Een ristretto wordt onder hoge druk en met 30 ml water gemaakt en is dus kleiner dan een espresso. In het Frans noemt men het ook wel de ‘Café serré’. Deze koffie heeft een sterke smaak en evenals de espresso een donkerbruine kleur en een goudbruine crèmelaag.
CAFÉ LUNGO
100 ml water, milde koffie
Voor de koffiespecialiteit heeft men alleen koffiebonen nodig. Het wordt gemaakt met ongeveer 7 gram medium tot sterk gebrande bonen. De café lungo maakt men onder hoge druk met 100 ml heet water. Doordat deze koffie tweemaal zoveel water bevat als de espresso is de smaak milder. In Oostenrijk heet deze koffie om die reden ook wel de ‘Verlängerter’, de ‘verlengde’. De koffie is iets minder donker bruin maar bevat nog steeds een goudbruine crèmelaag.
AMERICANO
60 ml water (espresso), aangelengd met 90 ml water, mildere grotere koffie
Deze koffiespecialiteit behoeft slechts koffiebonen. Deze koffie betreft koffie op basis van 60 ml water zoals een espresso doppio, van medium tot sterke bonen. Hierna wordt de koffie aangelengd met een extra 90 ml water, waardoor de smaak milder is en de hoeveelheid koffie groter.
CAFÉ CREMA
120 ml water op basis van crème koffiebonen, mildere koffie
Deze koffie behoeft, in tegenstelling tot wat je verwacht van de naam, alleen koffiebonen. De koffiebonen zijn echter van andere kwaliteit van de espressobonen. Het betreft namelijk café-crème-bonen, welke milder van smaak zijn dan espressobonen wegens een andere brandigsprocedure. De café crèma wordt gezet met 120 ml water volgens hetzelfde principe als een espresso. Dit betreft echter een Zwitserse variant en geen Italiaanse, en wordt ook wel de ‘Schümli-koffie’ genoemd.
CAPPUCHINO
50 ml water (espresso) met 80 ml opgeschuimde melk
Deze koffiespecialiteit behoeft zowel koffiebonen als water en melk. Het betreft een espresso of café lungo waarop zo ongeveer 80 ml opgeschuimde melk wordt gegoten. De opgeschuimde melk kan op verschillende manieren opgeschuimd worden, maar dient vooral romig en zonder grote luchtbellen te zijn. De Weense variant, de ‘Kapuziner’, krijgt hier nog een toefje room overheen. Ook maakt men de cappuccino regelmatig af met cacaopoeder.
CAFÉ AU LAIT
100 ml water (lungo) met 100 ml opgeschuimde melk
Ook wel de ‘melkkoffie’ of ‘koffie verkeerd’, welke wordt gemaakt door een café lungo van 100ml te mengen met 100ml opgeschuimde melk. De verhouding is dus 50/50. In Oostenrijk heet dit de ‘melange’. De verhouding melk en koffie kan variëren van 1:1 tot 1:2, maar er is altijd minimaal zoveel koffie als melk. De koffie wordt geserveerd in grotere koppen.
LATTE MACHIATTO
60 ml water (espresso doppio) met 120 ml opgeschuimde melk
De latte macchiatto behoeft meer melk dan de hiervoor genoemde koffiespecialiteiten met melk, namelijk 120 ml. Dit wordt gecombineerd met een dubbele espresso en in totaal dus 100 ml koffie. De melk betreft, in tegenstelling tot de café au lait, altijd meer dan de helft van het kopje. Door de dubbele espresso blijft de sterke koffiesmaak aanwezig. De latte macchiatto wordt gepresenteerd in een doorzichtig groot glas en traditioneel dienen de lagen van koffie en melk te splitsen.
TIPS VOOR DE PERFECTE KOFFIE
Mocht je nu enthousiast zijn geworden door de verschillende koffiespecialiteiten en thuis met de koffiemachine verschillende kopjes koffie willen uitproberen, hebben we hier enkele tips voor je op een rij gezet.
Let op de sterkte van de bonen
Indien bonen te mild zijn, is een kopje espresso geen echte espresso. De bonen moeten voldoende sterk zijn. Het betreft over het algemeen de ‘dark roast’ of de koffiebonen met een sterkte van minimaal 6 tot 10, waarbij een hoger getal een sterkere koffie betekend.
De presentatie is onderdeel van de koffie zelf
Een espresso kan opgediend worden in een groter glas, maar verliest hierbij snel zijn warmte, en dat terwijl een espresso het beste heet gedronken kan worden. Een latte machiatto dient juist in een groot en langer glas geserveerd te worden, zodat de verschillende lagen van de koffie waargenomen kunnen worden, maar er ook voldoende in een glas kan om de juiste verhouding te krijgen.
Verwarm het kopje
Verwarm het kopje koffie voor, zeker bij een koffie met melk is dit aan te raden. De koffie en de melk zijn nooit 100°C, omdat dit niet goed is voor de smaak van de koffie en de schuim van de melk. Dit betekend dat koffie sneller afkoelt dan je gewend bent van thee. Om de smaak en temperatuur van koffie te waarborgen is het handig om vooraf het koffiekopje te verwarmen. Dit kan bijvoorbeeld op een warmhoudplaat, maar ook met heet of kokend water.
Inspiratie om te variëren
Een kopje koffie kan alle kanten op. De bovenstaande koffiespecialiteiten zijn de basis, maar ook met deze specialiteiten kan men nog veel variëren. Denk hierbij aan het toevoegen van siroop, likeur of cacao- of kaneelpoeder. Denk je aan Starbucks, dan denk je aan het grote aanbod aan smaken, dit kan echter thuis ook. We zetten enkele inspiratie tips op een rij:
LIKEUREN TOEVOEGEN
Door likeuren toe te voegen maar je de koffie extra speciaal. Deze koffie wordt in Nederland voornamelijk geschonken na het dineren. Verschillende koffiespecialiteiten op basis van likeuren zijn onder andere de Spanisch Coffee, Irish Coffee, Italian Coffee en French Coffee. De Spanisch Coffee bevat Tia Maria en slagroom, de Irish Coffee bevat Ierse Whiskey en slagroom. De Italian koffie bevat amaretto en zorgt voor een nootachtige smaak, met opnieuw slagroom. De French Coffee bevat Grand Marnier met slagroom. Daarnaast bevat men ook nog de Deense koffie, Mexicaanse koffie, Black Gold and andere lokale bijzonderheden, welke ieder minder bekend zijn in Nederland maar allemaal hun eigen charme en smaak hebben.
SIROOP TOEVOEGEN
Er zijn verschillende koffie siropen verkrijgbaar om de koffie een zoetere smaak te geven. De meest gebruikte varianten zijn karamel, vanille, hazelnoot, koekkruiden en chocolade. Tegenwoordig zijn de gekste varianten op de markt, waaronder de salted caramel siroop. Deze worden voornamelijk toegevoegd bij koffiespecialiteiten met melk, om deze zoeter te maken en een bijzondere smaak te geven.
CACAOPOEDER OF KANEEL TOEVOEGEN
Een snufje van één van deze smaakmakers geeft de koffie een hele andere beleving. De koffie krijgt net een beetje smaak van de chocola of kaneel. Dit wordt voornamelijk gedaan bij koffiespecialiteiten op basis van opgeschuimde melk, waarbij dit als topping wordt gebruikt. Echter kan cacaopoeder of kaneel ook toegevoegd worden aan een espresso of americano.
PROBEER NIEUWE BONEN
Wie altijd dezelfde koffiebonen drinkt weet niet beter. Ga eens naar een koffiespeciaalzaak, of gewoon naar de supermarkt, en kijk naar het aanbod aan koffiebonen. Het aanbod loopt erg uiteen. De bonen verschillen in sterkte maar ook in afkomst en smaak. Bepaalde landen hebben andere bonen dan andere landen. De ene boon heeft een rokerige smaak, de andere een vleugje noodmuskaat en de andere weer wat weg van een beetje cacao. Door verschillende bonen te proberen kom je er zelf achter welke bevallen. De bijzondere bonen zijn verkrijgbaar in kleinere verpakkingen, wel zo gemakkelijk als je meerdere soorten wilt uitproberen.
PROBEER ANDERE SOORTEN MELK
Ben je veganistisch of lactose-intolerant, dan is gewone melk een no-go. In dat geval ben je vast al gewend om plantaardige soorten melk te proberen, waaronder havermelk, sojamelk, rijstemelk, cashewmelk, amandelmelk of kokosmelk. Echter zijn niet alle plantaardige soorten melk geschikt om melk op te schuimen. Dit is een kwestie van uitproberen en kijken wat het beste werkt. Ook zijn er speciale melkpakken te koop om op te schuimen voor bijvoorbeeld een cappuccino, dit staat op het pak vermeld. Deze varianten schuimen vele malen beter.
IJSKOFFIE
Ijskoffie is erg populair in de zomer. Niet zo gek, want de koffie smaak in combinatie met een koude drank is ideaal wanneer het te warm is voor de warme koffiespecialiteiten. Een ijskoffie kan erg uiteenlopen wat de bereiding en smaak betreft. Het kan koffie met ijsklontjes betreffen, maar ook op basis van vanille of hazelnootijs gemaakt worden.
KOFFIE ALS BASIS VOOR ETEN
Een koffiesmaak is niet alleen lekker in het drankje zelf, maar koffie-ijs, koffie-taart of koffie-cake is ook heerlijk. Varieer eens met het dessert en voeg koffie toe. Een simpel maar leuk Italiaans dessert is een bolletje vanille roomijs met daarnaast een ristretto of espresso. Giet de koffie over het bolletje roomijs en je hebt een heerlijke combinatie en een traditioneel dessert.
KOFFIE BLENDS
Er zijn veel soorten koffieblends op de markt. Tegenwoordig komen steeds meer merken met verschillende smaken. De smaken verschillen ten eerste in sterkte. De sterkte wordt over het algemeen weergegeven in een schaal van 0 tot 10, waarbij 10 de meest sterke smaak is. Daarnaast wordt het ook weergegeven in ‘mild roast’, ‘regular roast’ en ‘dark roast’ welke van milder naar sterker gaan. Naast de sterkte is ook de soort smaak verschillend. Veel bonen hebben een pure koffiesmaak, maar er is voor ieder wat wils. Zo zijn er ook bonen met een milde chocoladesmaak of een rokerige smaak. Daarnaast komen de koffiebonen van verschillende werelddelen, waar iedere koffieboon weer een eigen smaak heeft.
Tegenwoordig zijn speciale koffieblend steeds populairder. Hoe bewuster je je bent van de smaak van de koffie, hoe leuker het is om bepaalde koffieblends te proberen. Koffieblends hebben een bepaalde sterkte, vaak uitgezet in een cijfer van 0 tot 10 waarbij 10 een sterke espresso is. Het voordeel aan een losse koffiebonen maler is dat verschillende smaken na elkaar kunt proeven en zo goed kunt vergelijken. Mocht je een piston machine met een ingebouwde bonenmaler bezitten of willen kopen, is het handig om de bonenmaler niet al te vol te doen zodat je de smaken beter kunt vergelijken. Zo zijn er koffie blends uit verschillende landen, waarbij de ene blend een rokerige smaak heeft en de andere koffie blend juist een snufje kaneel of chocola heeft. Mocht je nu een cappuccino liefhebber zijn, kun je variëren met verschillende espresso smaken om de juiste smaak te vinden.
ANDERE KOFFIEZETAPPARATEN?
Er zijn verscheidende soorten koffiezetapparaten. Elk apparaat heeft zijn eigen charmes, en vaak is het zo dat mensen vasthouden aan wat men gewend is. Toch is het niet verkeerd om, als je een echte koffieliefhebber bent, eens op onderzoek uit te gaan bij de aanschaf van een nieuw koffiezetapparaat. De verschillende apparaten zijn: de (volautomatische) koffiemachine, het filter koffiezetapparaat, het Dolce Gusto apparaat, het Senseo apparaat, een piston koffiemachine en tenslotte een Nespresso apparaat.
De apparaten verschillen niet alleen in uiterlijk, maar ook in de manier van koffie zetten. Het ene koffiezetapparaat vergt meer handelingen dan de andere. Daarbij is de soort koffie anders: op basis van pads, uit cups of van (vers) gemalen bonen. Ook maakt het qua kosten uit voor welk apparaat je kiest. Wanneer je op de kosten wilt letten, en een echte koffiedrinker bent, is het zeker de moeite waard om te kijken naar de kosten van een kopje koffie. De aanschafkosten van het ene koffiezetapparaat kan namelijk lager zijn, maar daarbij kunnen de kosten per kopje koffie vele malen hoger liggen. Tenslotte, vooral bij koffieliefhebbers, is vooral de kwaliteit van het apparaat en de koffie van belang. Je wilt zo lang mogelijk genieten van je aankoop. We hebben voor jou bij elk apparaat onderzoek gedaan naar de aanschafprijs, prijs per kopje koffie, de gebruiksvriendelijkheid en zo de voor- en nadelen op een rij gezet. Zo kun jij een weloverwogen beslissing maken.
